16 lipca 2020 Naczelny Sąd Administracyjny ma rozpoznać dwie skargi kasacyjne wniesione w związku ze sprawami, w których równolegle do prowadzonego postępowania podatkowego wszczęto postępowanie karne skarbowe, a w konsekwencji tego powiadomiono podatnika o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia na podstawie art. 70 § 1 pkt 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja Podatkowa, Dz. U. z 2019 r., poz. 900, ze zm.).
W zaskarżonych wyrokach (wyroki WSA we Wrocławiu z dnia 22 lipca 2019 r., sygn. akt I SA/Wr 365/19 i sygn. akt I SA/Wr 366/19) Sąd zakwestionował fakt zawieszenia biegu terminu przedawnienia i stwierdził, że zobowiązania podatkowe uległy przedawnieniu przed zakończeniem postępowania podatkowego.
Mając na uwadze wagę problemu oraz skalę rozpowszechnienia zjawiska wszczynania postępowań karnych skarbowych w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych Krajowa Rada Doradców Podatkowych (dalej: Krajowa Rada) postanowiła przedstawić opinię amicus curiae w obu tych postępowaniach.
Wieloletnie obserwacje praktyki działania organów skarbowych pokazują, że co roku w ostatnim kwartale wszczynane są postępowania karne skarbowe w sprawach, w których nie zapadły jeszcze ostateczne decyzje potwierdzające fakt uszczuplenia zobowiązania podatkowego. Postępowania te wszczynane są równolegle do toczącego się postępowania podatkowego i dotyczą tych sytuacji, w których z końcem danego roku przedawnia się zobowiązanie podatkowe, w przedmiocie którego toczy się postępowanie podatkowe. Wszczynanie postępowań karnych skarbowych przed zakończeniem postępowania podatkowego jest zjawiskiem marginalnym, co potwierdza, że intencją tych wyjątkowo wszczynanych postępowań karnych skarbowych jest zawieszenie biegu terminu przedawnienia. Instrumentalne wszczynanie postępowań karnych skarbowych rujnuje zaufanie obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa) i de factopozbawia instytucję przedawnienia realnego znaczenia.
Krajowa Rada czuje się w obowiązku przeciwstawić temu ze wszech miar nieakceptowalnemu zjawisku i dążyć będzie do jego wyeliminowania z praktyki administracji skarbowej. Najwłaściwszą drogą wyeliminowania tej nagannej praktyki organów jest odpowiednie ukształtowanie linii orzeczniczej sądów administracyjnej. Już dziś sądy jednomyślnie uznają, że instrumentalne wszczynanie postępowań karnych skarbowych nie skutkuje zawieszeniem biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Problemem pozostaje przesądzenie, że w danym przypadku doszło do instrumentalnego wszczęcia postępowania karnego skarbowego. Zdaniem Krajowej Rady zjawisko instrumentalnego wszczynania postępowań karnych skarbowych jest faktem powszechnie znanym, co oznacza, że to organ administracji skarbowej, powołując się na zwieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, winien wykazać, że w danym przypadku intencją wszczęcia postępowania karnego skarbowego nie było zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Kwestia ta jest jedną z kilku poruszonych w opinii Rady.
