Przemysław Hinc: mediacje nową szansą dla doradców podatkowych

„Utworzenie Centrum Mediacji KIDP to szansa dla doradców podatkowych na zdobycie nowych uprawnień i kompetencji, których znaczenie będzie rosło z czasem” – twierdzi Przemysław Hinc, przewodniczący Komisji ds. Mediacji przy KRDP oraz pełniący obowiązki Prezesa Centrum Mediacji przy Krajowej Radzie Doradców Podatkowych. Pytaliśmy o to czy mediacje w sprawach podatkowych zastąpią już niebawem spory sądowe z fiskusem. I dlaczego warto będzie zostać mediatorem – doradcą podatkowym? 

Zapraszamy do lektury wywiadu.

Powszechnie wiadomo, że doradcy podatkowi są specjalistami w reprezentowaniu podatników przed sądami administracyjnymi w sprawach podatkowych. Czy utworzenie Centrum Mediacji przy Krajowej Radzie Doradców Podatkowych sprawi, że teraz procesów sądowych będzie mniej?

- Nie od razu. Bo choć polskie prawo wprowadziło postępowanie mediacyjne do sądownictwa administracyjnego, nie przewiduje wciąż możliwości mediacji w sprawach podatkowych. Od połowy lat 90. znane są polskiemu porządkowi prawnemu mediacje w sprawach karnych. W 2005 roku weszły w życie przepisy, które pozwalają na pozasądowe załatwienie sprawy w drodze mediacji w sprawach cywilnych, a więc także gospodarczych. A od czerwca 2017 roku również w postępowaniach administracyjnych prowadzonych na gruncie k.p.a. Wciąż jednak czekamy na przepisy, które pozwolą na pozasądową mediację w sporze między fiskusem a podatnikiem. W tej chwili mamy swoistą lukę w prawie w tym obszarze, ale czynimy pierwsze kroki, aby to zmienić.

Inicjatywa w tym zakresie należeć będzie zapewne do rządu?

- Tak, to wymaga zmian ustawowych. Dlatego tak ważnym ruchem ze strony naszego samorządu i środowiska było niedawne delegowanie mnie – jako przedstawiciela KIDP – do Społecznej Rady do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości. To działające od lat gremium, które tworzą przedstawiciele zawodów prawniczych: adwokaci i radcowie prawni, a także notariusze, sędziowie w stanie spoczynku, przedstawiciele środowiska naukowego i mediatorzy reprezentujący inne obszary wiedzy oraz przedstawiciele zainteresowanych resortów. Po raz pierwszy w tej kadencji w skład Rady włączony został przedstawiciel Ministerstwa Finansów. Wydaje się więc, że mediacje w sprawach podatkowych są już na wyciągnięcie ręki. Zwłaszcza, że z różnych stron słychać coraz wyraźniejsze głosy mówiące o pilnej potrzebie wprowadzenia takich właśnie mediacji.

Zanim to nastąpi, potrzebni są mediatorzy. Do tej pory niewielu doradców podatkowych uzyskało takie uprawnienia.

- Doradców podatkowych, którzy są mediatorami, na razie jest raczej niewielu. A dodatkowo są to doradcy, którzy najczęściej wykonują dodatkowo inny zawód prawniczy lub sami zdobyli uprawnienia mediatora w ramach poszerzania zakresu swoich kompetencji. Ale jestem przekonany, że gdy tylko przepisy pozwolą na mediacje w sprawach podatkowych, zainteresowanie prowadzeniem takich mediacji będzie rosło. Wówczas będziemy już na to przygotowani, mając struktury i kadry. To m.in. w tym celu VI Zjazd KIDP zdecydował o utworzeniu Centrum Mediacji przy Krajowej Radzie Doradców Podatkowych oraz Komisji ds. Mediacji przy KRDP.

Jakie są cele i zadania Centrum?

- Celem podstawowym jest właśnie umożliwienie doradcom podatkowym uzyskania nowych kompetencji i umiejętności oraz zgromadzenie w jednym miejscu wszystkich doradców, którzy są mediatorami. Niebawem uruchomimy pierwsze szkolenia dla doradców podatkowych, którzy będą chcieli zostać mediatorami, zbudujemy w tym celu odpowiednią bazę trenerską. Centrum będzie także dokonywało certyfikacji, czyli wpisu na listę mediatorów – doradców podatkowych - tych osób, które przejdą odpowiednie przeszkolenie. Podobne w swej strukturze centra mediacji mają samorządy prawnicze: radcowie prawni, adwokaci i notariusze, bo nie zapominajmy o tym, że mediacja jest uznawana za działalność prawniczą. Drugim celem Centrum jest wsparcie, przy współpracy z Komisją ds. Mediacji przy KRDP, działań naszego samorządu na rzecz wprowadzenia odpowiedniej legislacji. Sama mediacja nie jest jednak dla mediatora, ale dla stron, którym można pomóc osiągnąć porozumienie, zawrzeć ugodę, bez konieczności  angażowania ich w długotrwałe i kosztowne procesy sądowe, których wynik dla przynajmniej jednej ze stron nigdy nie będzie satysfakcjonujący.

Kto najbardziej skorzysta na tym, że do systemu prawa w Polsce wprowadzone zostaną mediacje w sprawach podatkowych?

- Oczywiście podatnicy. Mediacje mają tą przewagę nad sporami sądowymi, że ich efektem jest możliwość wypracowania – na drodze rozmowy i obustronnych ustaleń – rozwiązania satysfakcjonującego dla obu stron sporu. W mediacji to właśnie strony samodzielnie kształtują treść ugody, a nie jest ona „narzucana” z zewnątrz. Do mediacji sprawę może skierować sąd, w sprawach administracyjnych organ administracji publicznej lub samorządu terytorialnego (wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta), a w sprawach karnych również prokurator lub policjant. Ale, co istotne, zwaśnione strony mogą same skierować swoje kroki do mediatora zanim w ogóle ich sprawa trafi na wokandę. Rzecz jasna, taka ugoda zawarta w postępowaniu pozasądowym, również może zostać przedstawiona celem jej zatwierdzenia przez sąd. 

A doradcy podatkowi? Co powinno zachęcić ich do zdobywania nowych uprawnień?

- Myślę, że nikogo nie trzeba będzie specjalnie namawiać. Ten rynek czeka już na mediatorów – doradców podatkowych. W końcu, kto lepiej potrafi zrozumieć przedsiębiorców, jak nie my? Takie mediacje – między skonfliktowanymi przedsiębiorcami już możemy prowadzić, bo są to mediacje gospodarcze – czyli cywilne, tak samo jak mediacje w sprawach prowadzonych na gruncie k.p.a., a dodam tylko, że właśnie na takiej podstawie jest prowadzone administracyjne postępowanie egzekucyjne. A gdy mediacje podatkowe będą już możliwe, otworzy się zupełnie nowy obszar na rynku usług związanych z podatkami. Musimy tam być już teraz, bo z racji naszego zawodu jesteśmy szczególnie predestynowani do tej roli i najlepiej wykonamy to odpowiedzialne zadanie. To właśnie doradcy podatkowi mają najlepsze predyspozycje i „naturalne” kompetencje do tego, żeby w niedalekiej przyszłości zapewniać swoim klientom pełen zakres usług w sprawach podatkowych, łącznie z możliwością prowadzenia mediacji w sprawach podatkowych.

Dziękujemy za rozmowę.